vrijdag 23 maart 2012

SPECTACULAIRE METAMORFOSE

Beste Treurwilg in de tuin van mijn buren,
't Is lente, ook in de Westhoek. Is die anders dan elders in Vlaanderen, in Europa, in de wereld? Dat zou wel heel pretentieus zijn. En toch. De lente merkt iedereen allicht het beste in zijn eigen tuin of in het zicht dat hij elke dag door zijn raam heeft. Uit onze woonkamer zien we jou het hele jaar door. Je bepaalt onze horizon, die door jou trouwens wel erg dichtbij staat. Maar dat vergeven we je want jij bent het die elk jaar de échte lente inluidt. Mijn tenen krullen als ik weerlieden als Frank godbetert Deboosere hoor over de meteorologische lente die dan ergens eind februari begint of zo. Wat een klinkklare onzin. De lente begint als jij, beste Treurwilg, groen kleurt. Het is trouwens een spectaculaire metamorfose. Een week geleden hing er een eerste grijsgroene waas in je takken, een paar dagen later was het al een frisgroene wemeling en sinds gisteren zijn het heuse groene blaadjes. Wat een aandoenlijk schouwspel.
En straks wordt het helemaal mooi, als de bergen, die elke dag weer als een amfitheater opdoemen als ik op De Hoogte kom bij 't binnenrijden van Reningelst, weer groen staan. Nu zijn het nog logge, lichtjes dreigende, donkere hopen op de einder. Straks worden het uitnodigende, haast lieflijke heuveltjes. Dat woord bestaat natuurlijk alleen maar in toeristische folders: lieflijk. En als iets niet lieflijk is dan moet het wel pittoresk wezen, of het haalt de folders niet. Dit terzijde, want het mag best in alle toeristische folders staan dat er straks wel iets heel bijzonders aan de hand is op die heuvels, als de boshyacinten bloeien. Als dan de zon even doorheen het piepjonge, groene gebladerte tot op dat blauwe tapijt schijnt, dan ben je even weer onder de indruk van de schepping (wie dat dan ook voor mekaar heeft gekregen).
Ik ken één plek waar je gedurende hooguit één week nog de laatste hyacinten ziet terwijl de brem al vlamt en de meidoorns in volle bloei staan. Ik hou ze voor mezelf.
Hou je goed, Treurwilg en doe je naam vooral geen eer aan,
Je buurman Wim

vrijdag 16 maart 2012

Op de poep het duin af

Beste Neef Geert,
Van de week las en hoorde ik nogal wat gejuich over 20 jaar Duinendecreet. 99 schadeclaims behandeld, 1000 hectare duin gevrijwaard. Waarom merk ik daar niets van in de duintjes van onze kinderjaren? Enfin, het enige wat ik merk is dat ze verdwenen zijn. Dat las je trouwens tussen het gejuich door. Voor de kleine, versnipperde lapjes duin heeft het Duinendecreet niets kunnen doen. En precies die duintjes waren ons paradijs.
Van op het balkom van jullie speelkamer kon je zo de duinen in springen. Een waaghalzerijtje waar ik ze toch een beetje voor kneep. Van die duin, aan jullie achterdeur in St.-Idesbald kon je helemaal tot in Koksijde Bad door het zand lopen. Het was een ketting van kleine duintjes van een paar are groot, behalve dan die aan Ster-der-Zee. Dat zijn nu nog de enige die zijn overgebleven. Overal elders staan er nu gedrochten die op een villa willen lijken maar erg veel weg hebben van een flatgebouw. Ik vertel het mijn kinderen wanneer we nu via de kleine straatjes hetzelfde traject afleggen. Soms probeer ik nog de doorsteek te maken tussen twee van die bouwsels door. Dan kijken ze mij een beetje gek aan: ons vader is weer nostalgisch...
Wij, de kleine kozijntjes moesten op onze poep gaan zitten en jullie, grote neven, trokken ons het duin af. Zo kregen we een prachtige piste voor onze knikkers. Zakken, kilo's knikkers kochten we elke zomer opnieuw. En ik ken nog al hun namen. De gele waren die van Merckx. Vanaf '69 reed hij tenslotte haast elke zomer van mijn jeugd in 't geel. Rood waren die van Flandria: Freddy Maertens of Eric Leman. Van Looy en De Vlaeminck waren in 't blauw en Frans Verbeeck en de Watneys waren in 't wit. En dan was er nog groen, voor coureurs waar we niet van hielden: Benoni Beheyt of Bernard Thévenet. Vijftig knikkers hadden we (marbels noemden jullie die en wij, uit de Westhoek profonde: maais) en per afdaling viel de laatste af. Voor één wedstrijd hadden wij zelf dus 50 keer die duinenhelling op en af gerend. En of we goed sliepen 's nachts!
Weg, allemaal, die speelduintjes waar we Franstalige kolonies pestten, politie en bandiet speelden en vrijende stelletjes bespiedden. Het duinendecreet heeft 1000 hectare duinen gespaard. Fantastisch, maar ze dragen allemaal een naam, er lopen bewegwijzerde wandelpaden door en er staan borden met informatie over fauna en flora. De duinen zijn iets bijzonders geworden, alsof ze nooit zo vanzelfsprekend zijn geweest als... als een Belg die de Tour de France wint.
Beste groeten, Geert en hopelijk treffen we mekaar tijdens de Paasvakantie aan zee,

Wim

vrijdag 9 maart 2012

Het jongere broertje van Mercator

Beste Gerard Cremer,
Gelukkige verjaardag, man. Je werd er van de week 500. Niet kwaad. Ik schrijf je uit de Westhoek, een streek die je op de kaart hebt gezet. Niet moeilijk, natuurlijk want jij hebt de hele wereld op de kaart gezet. Ik had eerlijk gezegd wel een groter en mondialer feestje verwacht voor 's werelds belangrijkste cartograaf. Of zo leerden we 't toch in onze geschiedenisboeken over Mercator, want zo noemde je jezelf. Om wat ernstiger te worden genomen.
Kende jij je veertig jaar jongere collega uit de Westhoek: Pieter Plaetevoet? Of misschien onder zijn ernstige naam: Petrus Plancius? Hij was ook cartograaf en zeevaartkundige. Hij ontwierp allerlei ingenieuze instrumenten om het de opvarenden gemakkelijker te maken. Hij was van Dranouter maar kon daar niet blijven want behalve wetenschapper was hij ook een bevlogen aanhanger van het nieuwe geloof, zoals dat toen werd genoemd. Hij predikte Calvijn achter hagen en in holle wegen van het Heuvelland. In Dranouter wisten ze verdomd goed hoe gevaarlijk dat was. Elke week werd er wel eens eentje onder groot vertoon naar de Ravelsberg gevoerd om er te worden onthoofd op opgehangen. Tot op vandaag noemen de mensen uit de buurt het de Galgenberg.
De grond werd heet onder Pieters (Plaete)voeten en hij vluchtte naar Nederland. Pas daar zou hij zich tenvolle ontpoppen als cartograaf. Het waren zijn kaarten en instrumenten die de Verenigde Oost-Indische Compagnie gebruikte om handelsmissies en uiteindelijk kolonies te stichten in de hele wereld. De VOC zou Nederland een Gouden Eeuw bezorgen.
Kijk, beste Gerard, voor een kereltje uit Dranouter vind ik dat nu eens ferm, zie. En waren die katholieke Spaanse fanatiekelingen er niet geweest met hun inquisitie dan was Pieter misschien gewoon gebleven. En was de grote VOC de Verenigde Oostendse Compagnie geweest en was Indonesië van ons geweest. Niet dat ik eraan twijfel dat Multatuli er minder vreselijke taferelen zou hebben gezien in de koffieplantages...
Beste groeten uit de Westhoek, dat ligt zo... hier ongeveer op die bol van jou,
Wim

vrijdag 2 maart 2012

Lijn 69

Beste Treinconducteur van Lijn 69,
"Zyj gy niet die schryver?" vroeg hij me vorige dinsdag. Ik was het. Zijn moeder knipte onze briefwisseling uit de krant en hij las ze dan met wat vertraging. Het knippen zat hen in de genen... Hij wist dus nog niet dat we ermee waren gestopt. "Wel potverdikke, nu juist dat ik u zie". De kaartjesknipper kende Willem Vermandere persoonlijk, was nog een tijdje een soortement roadie geweest. "En welk nieuws krijgen we dan in de plaats van dat ene kleine kadertje?", vroeg hij verwonderd. De waan van de dag...
De trein bolde Ieper binnen, hij moest me laten. Na een halve dag Brussel reed ik opnieuw via Lijn 69 de Westhoek binnen. Wat is het al lang klaar, merkte ik.
Er is geen mooier manier om de Westhoek binnen te rollen dan deze spoorweg. Bij het station Komen/Comines verlaat een trosje Franstaligen de coupé. Daarna loopt het spoor kilometers lang naast het traject van de vaart Komen-Ieper. In Komen is dat nu een fitometerparcours geworden. Verderop, net voorbij de plek waar ik de trein nog heb weten stoppen voor het station Hollebeke, maakt de vaart een bocht en duikt het waterlint de bossen in: het fantastische natuurdomein De Palingbeek. Het bos stopt op een historische plaats: Hill Sixty waar het spoor tot tegen de kraag van de bomkrater komt. Aan de overkant ligt een andere krater van de mijnenslag van 7 juni 1917: Caterpillar. Geen wonder dat even later, links en rechts, militaire begraafplaatsen opduiken, ook voorbij Ieper nog, in De Brandhoek. Maar tegen die tijd heeft de horizon de aandacht van de treinreiziger al gestolen. De heuvelrij ligt er over de hele breedte van het treinraam uitgerold. Hoe belachelijk hun hoogte ook in cijfers mag zijn, het blijven kolossale hopen aarde als je van de polders of de Leievlakte er naartoe rijdt.
Lijn 69 sterft een paar honderd meter voorbij het station van Poperinge. Het kaarsrechte wandelpad verraadt dat het spoor nog verder liep. Op Google Earth zie je 't traject nog door de aarde scheuren tot een stuk in Frankrijk, in Hazebrouck. Maar dat is een heel andere geschiedenis, misschien voor een volgende keer.
Je vroeg me om eens over de trein te schrijven. Bij deze dan. Benieuwd of je me hier ooit op deze pagina vindt.
Knip ze!
Wim